Ως συναισθηματική επάρκεια ορίζεται η ικανότητα να διαχειριστούμε με τον κατάλληλο τρόπο και ικανοποιητικά τα αισθήματα και τις επιθυμίες μας.
Αυτή η ικανότητα είναι απαραίτητη σε περιόδους της ζωής μας που επικρατεί έντονο στρες και άγχος.
Η συναισθηματική επάρκεια προϋποθέτει ικανότητες που συχνά δεν μαθαίνουμε στις κοινωνίες μας όπου επικρατεί η «ψυχραιμία», δηλαδή η απουσία του συναισθήματος.
Ένα παράδειγμα για αυτό είναι ότι πολύ συχνά τα παιδιά ακούνε: «μην είσαι τόσο ευαίσθητος», «μην είσαι συναισθηματικός», με αποτέλεσμα ο ορθολογισμός να γίνεται αντίβαρο του συναισθηματισμού.
Ποιες είναι, όμως, αυτές οι ικανότητες που απαιτούνται για να πετύχουμε τη συναισθηματική επάρκεια;
Η συναισθηματική επάρκεια απαιτεί:
την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματά μας, ώστε να έχουμε επίγνωση όταν είμαστε στρεσαρισμένοι,
τη δυνατότητα να εκφράζουμε αποτελεσματικά τα συναισθήματα μας και με αυτό τον τρόπο να διεκδικούμε τις ανάγκες μας και να διατηρούμε την ακεραιότητα των συναισθηματικών μας ορίων.
Επιπλέον απαιτεί την ικανότητα να διαχωρίζουμε τις ψυχολογικές αντιδράσεις που αφορούν την τρέχουσα κατάσταση από εκείνες που αποτελούν κατάλοιπα του παρελθόντος.
Αυτό που θέλουμε και απαιτούμε από τον κόσμο θα πρέπει να συνάδει με τις τρέχουσες ανάγκες μας και όχι με ασυνείδητες, ανικανοποίητες ανάγκες από την παιδική μας ηλικία.
Αν τα όρια μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος δεν είναι σαφή, θα αντιλαμβανόμαστε την απώλεια ή την απειλή της απώλειας εκεί που δεν υπάρχει.
Θα αντιλαμβανόμαστε και θα έχουμε επίγνωση των αυθεντικών μας αναγκών οι οποίες πρέπει πράγματι να ικανοποιηθούν αντί την απώθηση τους με στόχο να κερδίσουμε την αποδοχή ή την επιδοκιμασία των άλλων.
Αν δεν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, τότε κάνει την εμφάνισή του το στρες, το οποίο μπορεί να οδηγήσει και σε χρόνια κατάσταση η οποία διαταράσσει την ομοιόσταση του σώματος με αποτέλεσμα μια κακή υγεία.
Εάν θέλουμε λοιπόν να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από το κρυφό στρες που αποτελεί κίνδυνο για την υγεία, χρειάζεται να αναπτύξουμε τη συναισθηματική επάρκεια.
Όσοι ασχολούνται με παιδιά, είναι πάρα πολύ σημαντικό να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική επάρκεια σε αυτά, διότι είναι το καλύτερο φάρμακο πρόληψης.
(Gabor Mate)
